, còn được gọi là tam giác của Freytag, là một mô hình cấu trúc kể chuyện được phát triển bởi nhà văn và nhà phê bình người Đức Gustav Freytag vào thế kỷ 19. Mô hình này mô tả cấu trúc điển hình của một vở kịch hoặc một câu chuyện có cốt truyện chặt chẽ, đặc biệt là các tác phẩm bi kịch.){kind=small}
Kim tự tháp của Freytag bao gồm năm phần chính:
Exposition (Mở đầu/Giới thiệu)
Phần này giới thiệu bối cảnh, nhân vật, và tình huống ban đầu của câu chuyện. Nó cung cấp những thông tin cơ bản mà khán giả hoặc người đọc cần để hiểu những gì sẽ xảy ra tiếp theo.
Rising Action (Sự kiện tăng tiến/Phát triển)
Đây là chuỗi các sự kiện bắt đầu sau sự kiện khơi mào (inciting incident) và dẫn đến cao trào. Trong phần này, xung đột được giới thiệu và phát triển, căng thẳng gia tăng, và các nhân vật phải đối mặt với những thử thách.
Climax (Cao trào/Đỉnh điểm)
Đây là điểm cao nhất của sự căng thẳng và hành động trong câu chuyện. Nó thường là khoảnh khắc quyết định, nơi số phận của nhân vật chính có thể thay đổi.
Falling Action (Sự kiện xuống dốc/Giải tỏa)
Các sự kiện xảy ra sau cao trào, khi căng thẳng bắt đầu giảm bớt và các vấn đề bắt đầu được giải quyết. Hậu quả trực tiếp của cao trào được thể hiện trong phần này.
Dénouement (Kết thúc/Giải quyết)
Đây là phần cuối cùng của câu chuyện, nơi các nút thắt được tháo gỡ, các câu hỏi được trả lời, và câu chuyện đi đến một kết luận. Trong các tác phẩm bi kịch cổ điển, phần này thường bao gồm thảm kịch hoặc sự sụp đổ của nhân vật chính (đôi khi được gọi là Catastrophe). Trong các câu chuyện hiện đại hơn, nó có thể đơn giản là sự giải quyết của các xung đột.
Hình dạng "kim tự tháp" thể hiện sự gia tăng căng thẳng dẫn đến đỉnh điểm, sau đó là sự giảm dần của căng thẳng khi câu chuyện đi đến hồi kết.
Mặc dù ban đầu được thiết kế để phân tích các vở kịch cổ điển Hy Lạp và các tác phẩm của Shakespeare, Kim tự tháp của Freytag vẫn là một công cụ hữu ích cho các nhà văn và nhà phân tích hiện đại để hiểu và xây dựng cấu trúc câu chuyện hấp dẫn. Nó giúp xác định các giai đoạn quan trọng của một câu chuyện và đảm bảo rằng có một sự phát triển logic và hấp dẫn của các sự kiện.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải tất cả các câu chuyện đều tuân theo cấu trúc này một cách chính xác. Nhiều tác phẩm hiện đại có thể phá vỡ cấu trúc tuyến tính này hoặc bỏ qua một số yếu tố nhất định. Dù vậy, Kim tự tháp của Freytag vẫn là một khuôn khổ cơ bản quan trọng trong lý thuyết kể chuyện.
